МАРАЛ (Cervus elaphus)
Қазақстанда Тянь-Шань, Жоңғар Алатауы, Тарбағатай, Сауыр және Оңтүстік Алтайдың таулы ормандарында таралған. Салмағы 300 кг-ға дейін жететін бұғы. Ұрғашысы 1 немесе сирек жағдайда 2 бұзау туады. Аңшылық-кәсіпшілік түрі. Қатаймаған мүйіздер (панта) – құнды дәрілік шикізат.
СІБІР ТАУ ЕШКІСІ (Теке) (Carpa sibirica)
Қазақстанда Оңтүстік Алтай, Жоңғар Алатауы және Тянь-Шаньда таралған. Ірі, дене бітімі тығыз жануар, аяқтары салыстырмалы түрде қысқа (салмағы 80-100 кг). Текенің үлкен қайқы-қылыш тәрізді мүйіздері бар. Жартасты биотоптарда өмір сүретін тау жануарлары. Жылына ұрғашысы 1 немесе сирек жағдайда 2 қозы туады. Аңшылық-кәсіпшілік түрі.
СІБІР ЕЛІГІ (Capreolus pygargus)
Ол Солтүстік және Орталық Қазақстанның орманды жерлерінде, оңтүстік Балқаш аймағының тоғайларында, солтүстіктегі Оңтүстік Алтайдан бастап республиканың оңтүстігіндегі батыс Тянь-Шаньға дейінгі барлық тауларда кездеседі. Кішкентай бұғының салмағы 20-50 кг. Бағалы кәсіптік түрі.
ҚАСҚЫР (Canis lupus)
Қазақстанның барлық аумағында таралып, оның барлық табиғи ландшафтарын мекендейді. Үлкен аң. Итке ұқсас, құйрығы әркез тік және төмен қараған. Ол жабайы тұяқтылармен, қояндармен, кеміргіштермен, құстармен қоректенеді. Үй жануарларына шабуылдайды. Жылына 1 рет күшіктейді, әдетте 3-тен 8-ге дейін бөлтірік туады. Мал шаруашылығына айтарлықтай зиян келтіреді. Адамдар үшін құтырған қасқырлар үлкен қауіп төндіреді. Терісі үшін аңшылық және кәсіптік маңызы бар.
ҚАБАН (Sus scrofa)
Қазақстанда өте кең таралған, қолайлы биотоптарды — қамыс, ормандар, тоғайлар мен тауларды мекендейді. Үлкен аң (салмағы 100 кг дейін). Қабанының өткір, жоғары қарай иілген тістері бар. Қорек талғамайды. Мегежін жылына 1 рет туады, 2-ден 10-ға дейін торай туады. Бағалы аңшылық-кәсіпшілік түрі.
ҚОҢЫР АЮ (Ursus arctos)
Қазақстанда Алтай, Тарбағатай, Сауыр, Жоңғар Алатауы және Тянь-Шань сияқты таулы аймақтарда таралған. Ірі денелі үлкен аң. Қысқы ұйқыға жатады. Қонжықтар қыста орда туады. 1 немесе 3 қонжыққа дейін. Тянь-Шаньда және Жоңғар Алатауында мекендейтін Тянь-Шань аюы Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген. Алтайда таралған жануарлар – әуесқой және кәсіптік аң аулау объектілері.
БҰҒЫ (Alces alces)
Қазақстанның солтүстік жартысындағы орманды жерлерде таралған. Салмағы 500 кг-ға дейінгі үлкен таулы аң. Ұрғашысы жылына 1-2 бұзау туады. Бағалы аңшылық-кәсіпшілік ресурс.
ҚҰДЫР (КАБАРГА) (Moschus moschiferus)
Қазақстанда Оңтүстік Алтайдың таулы қылқан жапырақты ормандарында кездеседі. Кішкентай бұғы (салмағы 15-20 кг). Мүйіз жоқ. Аталығының төменге бағытталған жіңішке өткір тістері бар. Артқы аяқтар алдыңғы аяқтарға қарағанда ұзын. Жылына бір рет 1-2 бұзау туады. Аңшылық түрі. Қазақстанда таралуының шектеулі болуына байланысты ол өте сирек ұсталады.
ТОЛАЙ ҚОЯН немесе ҚҰМТАС (Lepus tolai)
Қазақстанның шөл және шөлейт аймақтарында таралған. Тянь-Шаньда биік тауларға көтеріледі. Кішкентай қоян (салмағы 1,5-2 кг). Ол ақ қояннан құйрықтың жоғарғы жағындағы қара дағымен, ал қоңыр қояннан— едәуір кішірек болып ерекшеленеді. Ол бұталар мен шөпті өсімдіктері бар шөлдің әртүрлі биотоптарында кездеседі. Тауларда сирек қылқан жапырақты ормандар мен арша арасын мекен етеді. Жылына 3-4 рет 2-ден 10-ға дейін көжек туады. Әуесқойлық және кәсіпшілік аң аулау объектісі.
АҚ ҚОЯН (Lepus timidus)
Қазақстанда негізінен республиканың солтүстік, орталық және шығыс аудандарында таралған. Оңтүстік-шығыста Жоңғар Алатау тауларын мекендейді. Салмағы 3-4 кг болатын үлкен қоян. Қыста жүні ағарады. Жазда ол құйрығында қара түстің болмауымен толай және қоңыр қояндардан ерекшеленеді. Ол негізінен орманды жерлерде тараған. Жылына 1-3 рет дейін, 3-6 көжектен туады. Әуесқойлық және кәсіпшілік аң аулау объектісі.
ТҮЛКІ (Vulpes vulpes)
Қазақстанда барлық жерде таралған. Ол республиканың барлық табиғи ландшафттарында мекендейді. Ұзын үлпілдек құйрығы бар орташа мөлшерлі (салмағы 10 кг-ға дейін). Ол кеміргіштермен, қояндармен, құстармен қоректенеді. Өлексе жейді. Әдетте 4-6 мыршай туады. Аң терісінің маңызды нысаны.
БОРСЫҚ (Meles meles)
Қазақстанның барлық дерлік аумағында таралған, мұнда алуан түрлі ландшафттар мекендейді. Жер бауырлағыш, орта мөлшерлі, қысқа аяқты аң. Қорек таңдамайды. Қыста ұйқыға жатады. Жылына 1 рет, 2-ден 6 борсыққа дейін туады. Әуесқойлық және кәсіпшілік аң аулау объектісі.
АҚКІС (Mustela erminea)
Қазақстанның солтүстік жартысында, сондай-ақ республиканың оңтүстік-шығысы мен оңтүстігіндегі тауларда таралған. Кішкентай жыртқыш аң. Қыста жүні ағарады. Ол ұсақ кеміргіштермен қоректенеді. Жылына 1 рет, 5-10 балакес туады. Ол аққұлақтан құйрығының қара ұшымен, сарғыш күзен мен сібір күзенінен — денесінің төмен жағы ақ түсті болуымен ерекшеленеді. Бағалы мамық жүнді аң.
СҰР СУЫР (Marmota baibacina)
Қазақстанда бұл суырлардың таралу аймағы Алтай, Тарбағатай, қазақ тауларының шығыс бөлігі, Жоңғар Алатауы және Солтүстік Тянь-Шаньның таулы аудандарын қамтиды. Үлкен тау суыры. Ол қызыл суырдан түсімен және қысқа құйрығымен ерекшеленеді. Күз бен қысты ұйқыда өткізеді. Жылына бір рет 3-6 шөнделей туады. Аңшылық-кәсіпшілік объект.
СІЛЕУСІН (Felis lynx)
Біздің республикада сілеусін Солтүстік және Орталық Қазақстанның шұңқырлары мен арал ормандарында, сондай-ақ Оңтүстік Алтайда және оңтүстік пен оңтүстік-шығыстың таулы ормандарында кездеседі. Қысқа құйрығы бар аяғы ұзын ірі мысық. Жазықтар мен таулы ормандарда, сирек жағдайда ормансыз тауларда тұрады. Ол қояндармен, суырлармен, еліктермен және тау ешкілерімен қоректенеді. Жабайы тауық құстарын аулауы өте сирек кездеседі. Алтайда, Солтүстік және Орталық Қазақстанда өмір сүретін сілеусіндер — жүнді тері нысаны. Республиканың оңтүстік-шығысындағы тауларды мекендейтін түркістан сілеусіні Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
ЕУРОПАЛЫҚ КҮЗЕН (Mustela lutreola)
Қазақстанда ол Еділ атырабында және Орал мен Елек алқаптарында кездеседі. Соңғы онжылдықтарда бұл жануардың республика аумағында кездесуі жайлы ақпарат жоқ. Ол судың жанында тұрады, сыртқы келбеті американдық күзенге ұқсайды, бірақ түсі ашық және сәл кішірек. Ол кеміргіштер мен ұсақ су жануарларымен қоректенеді. Жылына 1 рет, 4-5 күшік туады. Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
ОНДАТР (Ondatra zibethicus)
Солтүстік америкалық түрі. Қазақстанның басым бөлігіне бейімделген. Ол өсімдікке бай түрлі тоғандарды мекендейді. Кішкентай кеміргіш (салмағы шамамен 1 кг) жартылай сулы өмір салтын жүргізеді. Жылына шамамен 3 рет, әдетте 7-8 күшік туады. Аң терісінің негізгі нысандарының бірі.
ҚҰНУ (Gulo gulo)
Қазақстан аумағында Оңтүстік Алтайдың таулы ормандарын мекендейді. Салыстырмалы түрде үлкен (салмағы 10-14 кг), борсыққа ұқсас ірі аң. Өте абай. Ол жас тұяқтылармен, қояндармен, құр құстармен қоректенеді, өлексе жейді. Жылына бір рет 2-3 күшік туады. Жүндес аң. Қазақстанда таралуының шектеулі болуына байланысты ол өте сирек кездеседі.
БҰЛҒЫН (Martes zibellina)
Қазақстанда Оңтүстік Алтайдың таулы тайгасында мекендейді. Кішкентай (үй мысығындай) жыртқыш аң. Ол кеміргіштермен, құстармен қоректенеді, жидектер мен қарағай жаңғақтарын да қорек етеді. Жылына 3-4 марғау туады. Ең құнды аң терісінің бірі. Қазақстанда таралуының шектеулі болуына байланысты бұлғынның кәсіпшілік маңызы аса зор емес.