Жоңғар Алатауында «тұрақты туризмді дамыту» грантын жүзеге асырудың бірінші далалық маусымы аяқталуда. Көктемнің кеш келгеніне қарамастан жобаға қатысушылар қажетті келісімдерді алғаннан кейін жоба аймағына қажетті материалдар мен қаражатты уақтылы жеткізіп, іске асыра білді. Зерттеушілердің бірінші тобы шілде айында алдын ала жоспарланған маршруттар бойынша өткен болатын. Осының арқасында сол жерде жылқы жүріп өтетін жолдарды түзету және пысықтау мүмкін болды. Бивуак орындары, жол белгілері және т.б. үшін орындар бекітілді. Эколог ғалымдар тобы ұсынылған маршрут бойынша екінші эшелонмен экожүйеге рекреациялық жүктемені зерттеу үшін жүріп өтті. Сол кезде жоба аумағындағы жануарларға мониторинг жүргізіліп, барыстың және басқа да негізгі түрлердің популяциясын анықтау мақсатында камералық қақпандар орнатылды. Бұл бағыттағы мониторинг екі жыл бойы жүргізіледі. Осы кезеңде WWB Wildlife Without Borders ұйымының зоологтары Жетісу Алатауының (Жоңғар) фаунасы бойынша бірегей бақылау деректерін жинайды.

Олар барыстың таралу картасын жасайды, ат туризмінің дамуының жануарлар дүниесінің биоәртүрлілігіне әсерін анықтайды. Жобаға 50-ден астам жасырын камералар тартылған. Тіркеу топтары бақылау құрылғыларымен және ұзақ фокустық камералармен қамтамасыз етілген. Содан кейін жергілікті қоғамдастық өкілдерін тарта отырып, соқпақтарды белгілеу, бивуак алаңдарын, жол белгілерді ұйымдастыру жұмыстары басталды. Қауымдастықтың қаладағы мамандары биылғы және келесі жылы тарату мақсатында «Шопандар жадынамасы», «Табиғатты қорғау құрылымдарының қызметкеріне арналған жадынама», «Браконьерлікпен күресте көмек көрсеткені үшін сыйақы туралы ереже» атты брошюраларды дайындады. «Шопанның жадынамасы» мал бағу ережелері, шопан иттермен жауапкершілік қарым-қатынасы, аң аулауға сервитут құқығы және т.б. қатысты қолданыстағы заңнаманың мәселелерін ашады. «Қоршаған ортаны қорғау ұйымдарының қызметкерлеріне жадынама» Республикадағы аңшылықтың негізгі Ережелерін, жануарлар дүниесін пайдалануға қажетті құжаттарды, Қызыл кітаптың түр құрамын және аңшылық түрлерін сипаттайды. Жобада табиғатты қорғау заңнамасын бұзу фактілерін ашуға көмектескен жергілікті тұрғындарды марапаттау бағдарламасы қарастырылған. Бұзушылықтарды анықтаған тұлғалар «Табиғат» қауымдастығының марапаттарына ие болады.

Биылғы маусымда жергілікті тұрғындар мен егерлер жазда орнатылған камералық қақпандарды жинап, жабайы жануарларды минералды қоректендіру алаңдарын ұйымдастырады.

Джумалиев Қажым 07.10.2022 ж